Het alternatief voor papier

Tekst: Roel Schatorje

Leestijd: 7 minuten

Gepubliceerd: 1 februari 2021

‍

Het probleem

‍
Mensen schrikken vaak als ze voor het eerst horen over de schadelijke effecten van de papierindustrie. Want wist je dat deze industrie maar liefst drie keer zo vervuilend is als de complete luchtvaartindustrie? Bizar, maar waar. Waar komt die vervuiling door? Het heeft te maken met het feit dat er behoorlijk wat grondstoffen nodig zijn om papier te maken. Bomen, water, bleekmiddel en energie voor de productie zelf en daarnaast vindt er ook nog transport plaats. Dit heeft een behoorlijke impact op Moeder Aarde en haar biodiversiteit.

Op dit moment worden er elke seconde meer dan dertig voetbalvelden aan bos gekapt. Ongeveer 35% van de gekapte bomen wordt gebruikt voor de papierindustrie en de helft daarvan wordt gebruikt voor de grafische papierindustrie. Om je het hoofdrekenen te besparen: dat zijn vijf voetbalvelden met bos per minuut voor alleen al de grafische papierindustrie!

Maar we kunnen papier toch recyclen? Dat klopt, maar ook dit is een vervuilend proces. Papier kan maximaal zeven keer  gerecycled worden. Er moet altijd verse pulp aan worden toegevoegd en veel water, bleek en energie. Recyclen klinkt voor velen als DE oplossing, maar ook hier zijn dus nieuwe grondstoffen voor nodig.

Is er geen duurzame(re) oplossing? Zeker. Papier gemaakt van steen afval, bekend onder de naam ‘steenpapier’. De Club van Rome beschrijft in het boek “The Blue Economy* - 10 years, 100 innovations, 100 million jobs” steenpapier als één van deze honderd innovaties.

Wat is steenpapier?

‍
Steenpapier** is het duurzame alternatief voor normaal "pulp" papier. Het is een duurzame ontwikkeling in een boom-vrije papiersoort die hoofdzakelijk bestaat uit gemalen steen (kalksteen, officieel Calcium Carbonaat) die gewonnen wordt tijdens het mijnproces in de mijnindustrie (er wordt dus geen aparte industrie opgezet om het kalksteen vrij te maken voor steenpapier). Tijdens de productie van steenpapier worden er geen water en bleekmiddelen gebruikt, wat onder andere zorgt voor een 67% lagere CO2 uitstoot.

Hoe wordt het gemaakt?
 Het gemalen steen, dat als afvalproduct van de mijnindustrie  binnenkomt, wordt vermengd met 20% gerecycled HDPE, een schone kunststof, bestaande uit koolstof en waterstof. Deze mix wordt geëxtrudeerd in een efficiënt proces naar dunne vellen steenpapier. Na het aanbrengen van een toplaag om grafisch te kunnen drukken, is het materiaal gereed voor gebruik.

Single use paper

‍
Naast het duurzame en minder vervuilende productieproces heeft steenpapier nog meer voordelen: het is namelijk waterafstotend en scheurvrij. En juist dit waterafstotende effect maakt dat het papier ook ingezet kan worden om uitwisbare schrijfwaren te maken. Als je de juiste pen (met Frixion inkt) gebruikt kun je heel gemakkelijk met een nat doekje de tekst weer uitwissen. Uit een klantenonderzoek van MOYU (aanbieder van notitieboekjes van steenpapier) blijkt ook dat meer dan 90% van de notities die je dagelijks maakt, een week later nooit meer terug gelezen worden.

We doen toch alles digitaal?

‍
Klopt, steeds meer werk gaat digitaal. Toch blijft ook in 2021 het papierverbruik elke dag nog toenemen. Digitaal is blijkbaar dus niet een volledige oplossing. Meer dan 60% geeft namelijk aan fysiek schrijven de voorkeur te geven boven het werken op een computer. 

Schrijven heeft namelijk fijne voordelen ten opzichte van digitaal werken:


‍
1: Dingen die je opschrijft onthoud je gemiddeld zeven keer beter dan dingen die je digitaal noteert.
2: Schrijven en/of tekenen is ook een creatiever proces, waardoor je andere delen van je hersenen gebruikt. Werken aan een computer is vaker documenterend werk en stimuleert je creativiteit niet of nauwelijks.
3: Ook geeft werken met pen en papier je meer flexibiliteit om tekst en tekeningen te combineren.
4: Om nog maar niet te spreken over de nadelen die langdurig kijken naar een scherm met zich meebrengt.

Dit klinkt te mooi om waar te zijn!

‍
Er zijn absoluut nog slagen te slaan in dit relatief nieuwe steenpapier veld. Deze slagen hangen met name af van de schaal waarmee om steenpapier gevraagd wordt door klanten, partijen en bedrijven.Extra investeringen in ontwikkelingen of meer capaciteit zijn op dit moment nog niet rendabel (genoeg), omdat er nog maar een beperkte vraag is naar steenpapier. De grootste uitdaging zit ‘m met name in de afvalverwerking voor steenpapier. Waar deze voor normaal papier meestal in alle steden los wordt opgehaald is dit voor steenpapier nog niet het geval. Daarom kiezen producenten zoals MOYU er nu voor om de boekjes te laten terugsturen naar MOYU zodat zij het afval kunnen verwerken. Het afval kan nu alleen nog in Taiwan worden verwerkt. Het vervoeren van het steenpapier naar Taiwan betekent echter dat er weer veel negatieve impact gemaakt wordt door de extra transport die nodig is. Daarom wordt het afval nu lokaal bewaard totdat het lokaal kan worden verwerkt. Daarnaast zijn er ontwikkelingen in de steenpapier wereld om het HDPE te vervangen voor biobased plastic. Ook hier geldt: Interessant als er meer vraag is.

Des te meer mensen de overstap van vervuilend papier naar duurzaam steenpapier maken, des te sneller deze ontwikkelingen zich zullen manifesteren.

‍

‍

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Moyu, een partner van Club Kakatua. Geïnteresseerd in ons partnerprogramma of een eventueel partnerschap; check dan vooral even onze partnerpagina.

‍

Beeld: Environmental impact of paper

Video: Marc Heddes

Video: How Stone Paper is made

*The Blue Economy begon als een project om honderd van de beste door de natuur geïnspireerde technologieën te vinden die een gunstige invloed zouden kunnen hebben op de economieën van de wereld, terwijl ze duurzaam in de basisbehoeften van de mens voorzien.
**Steenpapier is ISO 14001:2004 gecertificeerd en tevens ROHS, REACH en FDA. Bovendien heeft steenpapier het C2C-zilver certificaat en het Castor Gaea certificaat van KIWA.

‍